Rehabilitacja (opracowywanie) blizn pooperacyjnych

Blizny to zmiany skórne, powstające w miejscu uszkodzenia lub ubytku skóry właściwej. Niektóre powstają na skutek urazu, inne są wynikiem przeprowadzonych operacji. Mogą powodować dyskomfort oraz ograniczyć funkcje tkanki podskórnej, co może prowadzić nawet do zaburzeń postawy i nieprawidłowych wzorców ruchów. Z tych właśnie względów istotne jest, by po zakończeniu okresu gojenia się rany pacjent podjął leczenie blizn po operacjach chirurgicznych.

Na czym polega terapia blizn?

Celem postępowania fizjoterapeutycznego w leczeniu blizn jest przywrócenie funkcjonalność obszaru, w którym skóra uległa uszkodzeniu. Terapia blizny polega więc na wspomaganiu prawidłowego formowania oraz polepszeniu jej wyglądu. Wielu pacjentów odczuwa bowiem dyskomfort psychiczny lub doświadcza obniżenia samooceny czy zadowolenia z życia z powodu pooperacyjnych śladów na skórze.

Blizna pooperacyjna wymaga więc pracy, którą można rozpocząć jeszcze przy założonych szwach. Do technik masażu nowopowstałej tkanki zalicza się rolowanie fałdy skóry wzdłuż blizny, pionowe jej unoszenie oraz mobilizację spiralną. Fizjoterapeuci często korzystają też z metod pomocniczych takich, jak plastrowanie dynamiczne, techniki rozciągające, masaż funkcyjny czy zabiegi laseroterapii. Mogą też zalecić farmakoterapię jako leczenie wspomagające. Najczęściej są to preparaty do smarowania blizn ze sterydami lub silikonem oraz maści lub kremy natłuszczające.

Jak przebiega terapia blizny?

Terapia blizny podzielona jest na kilka etapów. W pierwszej fazie pracy z blizną pooperacyjną należy się skupić na tkankach otaczających bliznę. Zbyt wczesne działanie na bliźnie może bowiem doprowadzić do stanu zapalnego oraz zwiększenia obrzęku w obszarze uszkodzonym. Zatem w pierwszej kolejności blizna pooperacyjna powinna być przede wszystkim kontrolowana. Należy odpowiednio dbać o higienę rany i sprawdzać, czy nie rozwija się w niej stan zapalny.

Kolejnym etapem jest praca z blizną w fazie przebudowy, tzw. mobilizacja blizny. Rozpoczyna się ją już po wygojeniu rany. Mobilizacja polega na rozciąganiu tkanek, co z kolei powoduje zmniejszenie zrostów pomiędzy nimi. Istnieje kilka technik poprawiających ruchomość blizny. Jedne opierają się na aplikacji długotrwałego nacisku prowadzącego do zwiększenia zakresu ruchu, drugie na przedłużonym rozciąganiu blizny, zaś trzecie na rytmicznej mobilizacji w kierunku ograniczenia ruchu.

W niektórych przypadkach zaleca się również noszenie plastrów silikonowych, które mają ograniczyć przerostowy wzrost blizn oraz zmniejszyć ich rozmiar poprzez miejscowe nawilżenie i podnoszenie temperatury skóry. Dodatkowo plastry pomagają wygładzić i rozjaśnić bliznę, co ma duże znaczenie estetyczne. Plastry stosuje się po wygojeniu rany, a więc już po 2-3 tygodniach od operacji czy zabiegu.

Rehabilitacja blizny po operacji – kiedy można rozpocząć?

W niektórych przypadkach terapię blizny można włączyć tuż po zabiegu. Jak jednak wspomniano wcześniej, zwykle jest to terapia tkanek otaczających. Rehabilitację blizn po operacji zaleca się przeprowadzić dopiero po upływie minimum 2 tygodni od wygojenia się rany. W niektórych przypadkach lekarz może jednak odwlec rozpoczęcie zabiegów. Przykładem może być rehabilitacja blizny po mastektomii, którą należy rozpocząć od 4 do 6 tygodni po operacji. Wówczas fizjoterapeuta zaczyna opracowywać bliznę i uczy pacjentkę automobilizacji i automasażu blizny. Jest to niezwykle ważne, ponieważ od systematyczności dbania o bliznę zależy jej widoczność w przyszłości.