USH układu moczowego
Badanie ultrasonograficzne układu moczowego w sposób nieinwazyjny i nieobciążający
pacjenta pozwala ocenić kształt, położenie i wielkość obu nerek, ich miąższ oraz miedniczki
nerkowe. Badanie pozwala również ocenić pęcherz moczowy, gruczoł krokowy i zazwyczaj
także odcinki moczowodów w okolicy miedniczek nerkowych oraz pęcherza moczowego.
USG układu moczowego można wykonać u Pacjenta w pozycji leżącej, stojącej oraz
siedzącej, badanie nie jest bolesne, a do samej oceny nerek często nie jest konieczne, by
pacjent był na czczo. Ważne jest natomiast by pacjent do badania zgłosił się z dobrze
wypełnionym pęcherzem moczowym. W skład badania wchodzi badanie dopplerowskie,
które pozwala na ocenę przepływu, szerokości oraz stanu naczyń nerkowych. Samo badanie
USG nie jest przydatne w ocenie czynności nerek.
Kiedy wykonać badanie
USG układu moczowego wykonuje się w sytuacji gdy Pacjent zgłasza ból w okolicy lędźwiowej, bądź wzdłuż przebiegu moczowodów, gdy występuje podejrzenie guza nerki lub wielotorbielowatości narządowej, w badaniu urograficznym stwierdza się zaburzenia funkcji nerek, występuje krwiomocz, nadciśnienie tętnicze, nawracają zakażenia dróg moczowych, po urazie, gdy występują stany podgorączkowe o niejasnej przyczynie, czy w przypadku gdy nie można ustalić powodu niewydolności nerek. Badanie wykonuje się również w przypadku powikłań pooperacyjnych, po przeszczepie nerki, w diagnostyce chorób gruczołu krokowego, przy podejrzeniu anomalii i wad rozwojowych, schistosomatozy, kamicy czy wodonercza. Badanie wykonuje się gdy Pacjent zgłasza bolesne lub częste oddawanie moczu, zatrzymanie moczu, przy podejrzeniu nowotworów pęcherza moczowego i guzów w miednicy. Przy krwiomoczu badanie wykonuje się, gdy krwawienie ustanie.
Przygotowanie do badania
- W celu odpowiedniego wypełnienia pęcherza moczowego proponuje się by Pacjent godzinę przed badaniem wypił około 4 – 6 szklanek płynu i powstrzymał się od oddawania moczu.
- W wyjątkowych sytuacjach można wypełnić pęcherz moczowy przy pomocy cewnika roztworem soli fizjologicznej do momentu zgłoszenia przez Pacjenta uczucia dyskomfortu. Cewnikowanie jednak nie jest zalecane ze względu na zwiększone ryzyko zakażenia.
- Najlepiej by Pacjent na około 6 godzin przed badaniem powstrzymał się od spożywania posiłków, a już dzień przed badaniem unikał produktów wzdymających i napojów gazowanych. O mniej typowym przygotowaniu Pacjenta do badania USG układu moczowego powinien poinformować lekarz.
Przebieg badania
USG układu moczowego najczęściej przeprowadza się w ułożeniu Pacjenta w pozycji leżącej na plecach, często w zależności od badanej nerki prawo- lub lewobocznej. Można przeprowadzać badanie również w pozycji stojącej lub siedzącej. Najczęściej lekarz zaczyna od badania prawej nerki, w tym celu pokrywa prawe nadbrzusze żelem, bądź przykłada głowicę z żelem w tej okolicy. Odpowiednio przesuwając i uciskając głowicą powłoki skórne lekarz uzyskuje obraz ultrasonograficzny i dokonuje pomiarów nerki, czy patologicznych struktur. Przesuwając głowicę lekarz może również ocenić echostrukturę, lokalizację, czy unaczynienie nerki oraz widoczne odcinki moczowodu. Następnie analogicznie bada się lewą nerkę i porównuje uzyskane obrazy. Badając pęcherz moczowy lekarz przesuwa głowicą pomiędzy spojeniem łonowym a pępkiem, chwilami mocniej uciskając. Aparatura USG pozwala na wydruk zdjęć w trakcie badania, które mogą zostać załączone do opisu badania wydanego Pacjentowi.
Często zadawane pytania
Czy prawidłowy obraz nerek w USG wyklucza wszystkie choroby nerek?
Nie, prawidłowy obraz nerki w badaniu USG nie wyklucza zaburzeń czynnościowych tego narządu. Aby określić czy funkcjonowanie nerki jest prawidłowe należy wykonać urografię, badanie izotopowe lub badania laboratoryjne. W przypadku urazów nerek upośledzenie czynnościowe tego narządu może być przejściowe.
Czy w USG układu moczowego obrazuje się również nadnercza?
Nie, nadnercza często trudno uwidocznić w badaniu USG, dlatego, że są usytuowane przyśrodkowo i powyżej nerek. Jeśli łatwo je zobrazować u osoby dorosłej może to wskazywać na patologiczne powiększenie. USG układu moczowego nie jest badaniem pierwszego wyboru do oceny nadnerczy.
Czym są torbiele w nerkach?
To owalne struktury o gładkich ścianach wykrywane często przypadkowo w badaniu USG. Ponad 70% wszystkich torbieli nerek stanowią torbiele łagodne. Mogą występować obustronnie, są bardzo częste u ludzi po 50 roku życia i z reguły nie dają objawów klinicznych.